Polskie planetoidy

Niektóre planetoidy, zwane również asteroidami lub małymi planetami, noszą nazwy bezpośrednio odnoszące się do Polski. Do tych najważniejszych należy planetoida (1112) Polonia. Niedawno do ich grona dołączyła asteroida (14382) Woszczyk, nazwana na cześć polskiego astronoma prof. Andrzeja Woszczyka z UMK w Toruniu. Nie jest to pierwsze wyróżnienie, jakim Międzynarodowa Unia Astronomiczna uhonorowała naszych uczonych.

Swoje planetoidy mają również inni polscy astronomowie: (11755) Paczynski, (1286) Banachiewicza, (349) Dembowska, (5703) Hevelius, (7789) Kwiatkowski, (7747) Michałowski, (2225) Serkowski, (2242) Sitarski, (1262) Sniadeckia, (2256) Wisniewski, a także (1322) Coppernicus.

Obok nazwisk słynnych polskich astronomów planetoidy noszą również nazwiska innych uczonych pochodzących z naszego kraju. Są to: (7000) Curie na cześć Marii Skłodowskiej-Curie i Piotra Curie, (2784) Domeyko – od polskiego mineraloga i geologa Ignacego Domeyki, (16856) Banach – od matematyka Stefana Banacha, (13672) Tarski – na cześć logika Alfreda Tarskiego oraz (29447) Jerzyneyman, (27114) Lukasiewicz, (27975) Mazurkiewicz i (26205) Kuratowski – na cześć innych polskich matematyków i logików.

Swoje planetoidy mają też ludzie sztuki – piosenkarka Anna German – (2519 Annagerman), kompozytorzy Fryderyk Chopin (3784 Chopin), Krzysztof Penderecki (21059 Penderecki) i Władysław Szpilman (9973 Szpilman), poeci – Maria Pawlikowska- Jasnorzewska (4114 Jasnorzewska) i Adam Mickiewicz (5889 Mickiewicz) oraz zakonnica norbertanka – błogosławiona Bronisława (1315 Bronislawa), jak również Janusz Korczak (2163 Korczak), Ludwik Zamenhof – twórca języka esperanto (1462 Zamenhof) oraz Stanisław Lem (3836 Lem).

Także polskie miasta albo obszary geograficzne mają swoje planetoidy: (1419) Danzig, (764) Gedania, (1572) Posnania, (1989) Tatry, (257) Silesia, (38674) Tesinsko, (1263) Varsavia, (1352) Wawel, (690) Wratislavia.

Pierwszą małą planetę odkryto w 1801 roku. Była nią (1) Ceres. Kolejne odkryto w następnych latach i początkowo nazywano imionami bogiń z mitologii greckiej i rzymskiej. Później jednak nazw zabrakło, a planetoidom zaczęto nadawać zwykłe imiona. Wśród polskich są to np. (699) Hela, (383) Janina, (1057) Wanda. Następnie chrzczono je nazwiskami wybitnych uczonych, ludzi sztuki i kultury, a także nazwami abstrakcyjnymi, pojęciami itp.

W 2001 roku po zamachach na WTC asteroidę o numerze katalogowym 8991 (1980 PV1) nazwano Solidarity, chcąc upamiętnić solidarność ludzi na całym świecie z ofiarami i tymi, którzy przeżyli ataki terrorystyczne na Nowy Jork i Waszyngton. Ale planetoida (8991) Solidarity odnosić się może również do polskiego ruchu robotniczego „Solidarność”, tym bardziej, że w horoskopie Lecha Wałęsy ta mała planeta jest w ścisłej opozycji ze Słońcem.

Por. post nt. nowych nazw asteroid.